Harlingen door Russen en Duitsers bevrijdt

In november 1813 is het einde van twee decennia Napoleontische overheersing nabij. De Franse legers zijn in Rusland vernietigend verslagen en trekken zich in grote wanorde naar het westen terug. In Harlingen wemelt het van de Franse soldaten, terwijl er nog meer onderweg zijn. Duitse troepen, versterkt met Kozakken, elite-soldaten van het Russische tsaristische leger, zitten de achterhoede van de Fransen op de hielen.

In de havens van Harlingen liggen al dagen een aantal Franse oorlogsschepen. De wanorde in de stad neemt en de Franse bevelvoerder laat de kanonnen op de wallen draaien, zodat ze op de stad gericht zijn. Hij hoopte de Harlingers op die manier onder druk te zetten. Die zijn hier niet van gediend en de spanning loopt. Ondertussen bereiken steeds meer Franse achterblijvers de stad. Stormachtig weer verhindert echter de Franse schepen om uit te varen en naar Holland over te steken. Vaten met buskruit worden naar de schepen getransporteerd. lt.-kol. Tjalling van de Nationale Garde maakt van de gelegenheid gebruik om de bewaking kruitmagazijn van de Fransen over te nemen. De stad raakt overvol en de Harlingers beginnen de verslagen soldaten uit te jouwen, terwijl dronken Franse kanonniers door de stegen zwerven en hun soldij opeisen.

De Duitse troepen hebben dan Franeker al bereikt, maar hun voortgang wordt gehinderd door slechte wegen. Harlingen lijkt op een kruitvat, waarvoor 1 vonk voldoende is, om het te laten ontploffen. Er ontstaan vechtpartijen tussen burgers en soldaten. Dan wordt het de magistraten van de stad te gortig. Zij brengen het gerucht in de wereld dat de Kozakken Harlingen hadden bereikt. Voor deze Russische cavalerie in Duitse dienst hadden de Franse troepen een heilig ontzag tijdens de Russische veldtocht een heilig ontzag gekregen. Er ontstond paniek en de Fransen gingen hals over kop aan boord. Toen de schepen uitvoeren, stonden de havenhoofden zwart van de mensen, die de Fransen uitjouwden en juichend “Oranje boven schreeuwden, terwijl de restanten van de “Grande Armee” afdropen. 18 jaar revolutie en strijd werd luidruchtig en hartgrondig afgesloten.