WIST U DIT? nr. 4

De namen van de dagen van de week, zoals wij die gebruiken, verwijzen naar Germaanse en Romeinse goden en oerkrachten.

De zon en de maan hebben hun oorsprong in de Romeinse aanbidding van de zon en de maan. Dinsdag verwijst naar de Germaanse oorlogsgod Tyr (Tiu). Woensdag is vernoemd naar de Germaanse oppergod Wodan, net als donderdag, waarin de naam van Donar (de dondergod) doorklinkt. Vrijdag is de dag van Freya, de Germaanse godin van liefde en wellust. Zaterdag tenslotte was de dag van Saturnus, de Romeinse god van de landbouw en de vruchtbaarheid.

Door op de onderscheiden dagen extra aandacht aan de naamgever te schenken, hoopten de Romeinen en de Germanen onheil te voorkomen en voorspoed aan te roepen. De Christelijke kerk heeft deze heidense namen, net als veel andere zaken, zonder problemen over genomen.



Freya

In de beeldende kunst wordt de sleutel gebruikt als symbool van goddelijke macht. Zowel heidense goden als kerkheiligen beeldde men af als sleutelhouder.

Op een mozaïek te Ravenna in het mausoleum van Galla Placida, dat uit 480 dateert, zien we de apostel Petrus als sleutelbewaarder van de hemel afgebeeld. Petrus had de macht om de poort naar de Hemel te openen of te sluiten. Openen van de hemelpoort en toegang tot de Hemel, stonden synoniem voor de vergeving van alle zonden.

Petrus geschilderd door

Peter Paul Rubens

WIST U DIT? nr. 3

De Lijkwade van Turijn is, volgens de Katholieke Kerk de doek, waarin het lichaam van Jezus Christus, na zijn kruisdood werd gewikkeld en in het graf werd gelegd. Op de doek is de afbeelding zichtbaar van een gekruisigde man, waarvan de rug tot bloedens toe, werd afgeranseld. Het gezicht en de hoofdwonden roepen onmiddellijk associaties op met Jezus. Dit is het gezicht, dat we kennen van de muurschilderingen, schilderijen en ikonen.

Kritici noemen de Lijkwade een Middeleeuwse vervalsing en stellen dat de contouren door een kunstenaar zijn nagetekend. Maar het doek geeft een drie-dimensionaal beeld van het lichaam en zelfs zouden er munten op de ogen zijn gelegd. Hiermee moest, volgens oude gebruiken, de veerman worden betaald, die de dode de rivier de Styx overzette, op weg naar de onderwereld (Hades).

Een dergelijke falsificatie zou zelfs de vermogens van Leonardo da Vinci te boven gaan. Volgens “gelovigen” kon dit alleen maar een bewijs zijn voor de authenticiteit van de Lijkwade.

Dit laatste argument is ontkracht. Emily Graig, een medisch illustrator, toonde in een uitzending van “History's mysteries” aan dat het mogelijk was een afbeelding diepte mee te geven. Het experiment leverde een afdruk op, die opvallende gelijkenis vertoonde met de afdruk op het Turijnse relikwie.

In de vorige eeuw stond de Roomse Kerk wetenschappers toe om kleine stukjes van het doek af te knippen en ze in laboratoria te onderzoeken. Toen de resultaten in Turijn arriveerden, was er sprake van teleurstelling bij de Kerkelijke autoriteiten en de onderzoekers, die meenden dat de lijkwade authentiek was. Door twee laboratoria werd het doek gedateerd als 800 tot 900 jaar oud.

Er zijn twijfels geuit over de datering, maar velen zijn er nu van overtuigd, dat het om een vervalsing uit de Middeleeuwen (1100-1200) gaat. Door de Kruistochten werd West-Europa overstroomd met heilige objecten. Relikwieën, die direct met Jezus in contact zijn geweest, stonden in bijzonder hoog aanzien, zoals de speer van Longinus en het ware Kruis. Het bezit van een dergelijk voorwerp betekende inkomsten omdat pelgrims van heinde en verre toestroomden. Vervalsing van religieuze en heilige voorwerpen was dus lucratief. Herkomst en authenticiteit waren moeilijk in te schatten en vergelijkingen en onderzoek onmogelijk. Zo zou van de restanten van het “Ware Kruis” zoals ze in Europa en Klein-Azië bewaard zijn gebleven en tot op heden worden vereerd, met gemak drie kruizen worden gefabriceerd. Van de speer van Longistus bezitten we er vier.

WIST U DIT? NR. 2

WIST U DIT? NR. 2

In Oxford wordt jaarlijks de “World Memory Games” gehouden. Vast
onderdeel is “Names and Faces”. De deelnemers kregen 99 foto's van een persoon te zien, met vermelding van voor- en achternaam. Een kwartier later kreeg men de foto's weer te zien, maar nu zonder de namen. Van de mogelijke 198 punten (voornaam correct 1 punt en idem voor de achternaam) scoorde de winnaar er 140! Hersenscan's tonen aan dat de hersenen van deze topdenkers niet afwijken van de doorsnee medemens. Het is een kwestie van veel oefenen en dan kun je meedoen aan de geheugenkampioenschappen in Engeland.

Zoogdieren, inclusief de mens, hebben de ogen, die ze nodig hebben. Prooidieren, zoals herten, hebben de ogen aan de zijkant, van het hoofd. Ze hebben zo een veel bereder gezichtsveld. Jagers, zoals een tijger, hebben de ogen aan de voorkant, zodat ze zich kunnen focussen op de prooi, die ze besluipen. Arenden, gieren en andere roofvogels zien bijzonder scherp, omdat ze veel kegeltjes op hun netvlies. Uilen zien 's nachts de urine sporen van bosmuizen, die violet oplichten op de bosgrond. Slangen zien tot in het infra-rode spectrum en reageren op de lichaamswarmte van hun prooi.

Veel vogels en vlinders zien ultraviolet en zijn dus in staat de werkelijke schoonheid van bloesem en bloemen te zien.

DE NIEUWE KONING

Op mijn tweede trektocht in de Himalaya ontmoette ik een wat oudere gids, die onze “track” begeleidde. Omdat we alle twee van een gemoedelijk tempo hielden, liepen we in de loop van de dag gezamenlijk achteraan. Hij was trots op de schoonheid van zijn land en omdat ik, in zijn ogen, oprecht geïnteresseerd was in zijn land, vertelde hij me onderweg verhalen over heilige bergen, wraakzuchtige goden en verborgen valleien. Op een avond vroeg ik hem naar de betekenis van de politieke graffiti op de huizen. Omstandig begon hij me de tegenstellingen uit te leggen tussen etnische groepen, kasten en westerse invloeden. Maar de belangrijkste oorzaak van de problemen waar Nepal voor stond, was, naar zijn mening, de veranderde rol van de koning. “Ik heb de oude koning nog gekend. Hij bezocht zijn hele rijk … te voet! Er was geen dorp of tempel, die hij niet kon bereiken. Door zijn reizen en zijn gesprekken met gewone mensen, was hij in staat om eenheid te behouden. Nepal ligt ingeklemd tussen China en India en verdeeldheid zou het kwetsbaar maken.” Hij legde wat houtsplinters op het vuur. “Zijn zoon brak met die gewoonte. Hij wenste als vorst rondgedragen te worden en omdat het vervoer met een draagstoel erg veel organisatie vroeg en veel mankracht behoefde om deze mobiele troon de bergen op en af te dragen, bezocht hij vooral de steden in de Centrale Vallei. Het gevolg was, dat de koning Kathmandu amper meer verliet en daarom geen voeling meer had met het wel en wee van zijn onderdanen. In ieder geval veel minder dan zijn geliefde vader.” Hij greep een talisman, die om zijn nek hing en prevelde een tijdje voor zich uit. “En dan hebben we nu een nieuwe koning. Deze gaat met de moderne tijd mee en legt al zijn bezoeken af … per helikopter!” Zijn boodschap was mij duidelijk. Tijdens een dynastiek koningschap, doen zich ontwikkelingen voor, die tot de uiteindelijke ondergang zullen leiden. Oorzaak de totale vervreemding van de “drie-dimen-sionale” wereld, die ons wel en wee bepaald.

Ik bezocht Nepal in de tachtiger jaren. In de jaren daarna wer-den de interne spanningen van de, omvangrijke, koninklijke fa-milie de kroonprins te veel. “In een vlaag van verstandsver-bijstering” maaide hij zijn ouders met een machinegeweer neer, doodde en verwondde omstanders en kwam zelf om het leven.